Di sản thừa kế là phần tài sản đã được người mất để lại theo di chúc hoặc theo pháp luật. Để lại di sản thừa kế cho một người được xem là hành vi pháp lý đơn phương. Chính vì thế, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản đối với phần tài sản mình được nhận. Vậy thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản được thực hiện như thế nào và có những quy định gì? Trong bài viết này chúng tôi sẽ nêu rõ về các thông tin liên quan đến vấn đề công chứng từ chối nhận di sản nè.
1. Di sản thừa kế là gì?
Theo Điều 612 của Bộ luật Dân sự 2015 thì di sản được hiểu là bao gồm tài sản riêng của người chết. Cũng bao gồm phần tài sản của người chết trong phần tài sản chung với người khác.
2. Từ chối nhận di sản có được hay không?
Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 về việc từ chối nhận di sản được quy định cụ thể như sau:
- Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản thừa kế từ di chúc hoặc pháp luật. Ngoại trừ việc từ chối nhằm trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản đối với người khác.
- Từ chối nhận di sản thừa hưởng phải lập thành văn bản, gửi đến người quản lý di sản. Những người thừa kế khác, người được giao giữ nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Từ chối nhận di sản thừa hưởng phải thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.
Điều 642 của Bộ luật Dân sự 2005 quy định: người muốn từ chối nhận di sản thì phải lập thành văn bản. Văn bản gửi đến cơ quan công chứng, nơi có địa điểm mở thừa kế về việc không nhận di sản. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật hiện hành, người từ chối không còn bắt buộc thực hiện thủ tục công chứng, chứng thực. Văn bản được lập thành gửi đến người quản lý di sản, người thừa kế khác, người phân chia di sản để được biết.
3. Công chứng văn bản từ chối nhận di sản có những quy định gì?
Điều 59 của Luật Công chứng 2014 quy định về việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản như sau:
Người thừa kế được quyền yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản được thừa hưởng. Người yêu cầu công chứng phải có bản sao di chúc trong trường hợp thừa kế theo di chúc. Ngoài ra, giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng theo pháp luật thừa kế. Hồ sơ đi kèm gồm: giấy chứng tử hoặc các giấy tờ khác chứng minh người để lại di sản đã chết.
Như vậy, cá nhân bắt buộc phải lập thành một văn bản từ chối nhận thừa kế. Nhưng có thể công chứng, hoặc nếu có yêu cầu nhưng không bắt buộc phải công chứng. Hiện nay, pháp luật chỉ quy định về thủ tục chứng thực văn bản từ chối nhận di sản.
4. Trình tự công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Hiện nay, thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản và trình tự được thực hiện như thế nào?
Căn cứ tiểu mục 3 Mục IV Quyết định 1329/QĐ-BTP năm 2020 công bố thủ tục hành chính sửa đổi. Bổ sung trong lĩnh vực chứng thực thuộc phạm vi chức năng quản lý của Bộ Tư pháp. Thủ tục và quy trình chứng thực văn bản từ chối nhận di sản được quy định như sau:
– Bước 1: Nộp hồ sơ tại văn phòng công chứng.
Sau khi người yêu cầu công chứng hoàn thiện hồ sơ thì nộp tại trụ sở tổ chức hành nghề theo giờ hành chính.
– Bước 2: Tiếp nhận và kiểm tra pháp lý của hồ sơ
Nếu trường hợp bộ phận tiếp nhận hồ sơ nhận hồ sơ, thì có trách nhiệm chuyển giao hồ sơ cho công chứng viên. Sau đó Công chứng viên kiểm tra giấy tờ, chứng từ có trong hồ sơ yêu cầu công chứng.
Nếu trường hợp công chứng viên trực tiếp nhận hồ sơ, thì tiếp nhận kiểm tra giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng.
+ Nếu hồ sơ đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật, thì thụ lý, ghi vào sổ công chứng;
+ Nếu hồ sơ chưa đầy đủ, công chứng viên ghi phiếu hướng dẫn và yêu cầu bổ sung nếu có.
+ Ngoài ra, trường hợp hồ sơ không có cơ sở pháp luật để giải quyết và từ chối. Công chứng viên phải giải thích rõ lý do từ chối tiếp nhận hồ sơ với người yêu cầu. Ngoài ra, người yêu cầu công chứng có thể đề nghị từ chối của cơ sở công chứng bằng văn bản. Lúc này, Công chứng viên báo cáo Trưởng phòng (Trưởng Văn phòng) xin ý kiến và soạn văn bản từ chối.
– Bước 3: Soạn thảo và ký văn bản
Văn bản từ chối nhận di sản nếu do người yêu cầu soạn thảo sẵn, thì công chứng viên sẽ kiểm tra văn bản. Trường hợp dự thảo văn bản có điều khoản, nội dung vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội. Công chứng viên phải chỉ rõ cùng với đó là hướng dẫn người yêu cầu sửa chữa. Tuy nhiên, nếu người yêu cầu công chứng không đồng ý sửa, thì công tố viên có quyền từ chối công chứng.
Bên cạnh đó, văn bản do công chứng viên soạn thảo theo đề nghị người yêu cầu công chứng. Trong nội dung soạn thảo, ý định giao kết hợp pháp, và giao dịch là xác thực, không vi phạm đạo đức và pháp luật. Công chứng viên sẽ soạn dự thảo văn bản theo nội dung người yêu cầu công chứng mong muốn. Sau đó, người yêu cầu tự đọc lại dự thảo hoặc công chứng viên đọc cho người yêu cầu nghe. Nếu người yêu cầu công chứng có yêu cầu sửa đổi, bổ sung thì công chứng viên thực hiện sửa đổi hợp lý. Ngoài ra, nếu người yêu cầu công chứng hoàn toàn đồng ý với văn bản, thì ký vào từng trang của văn bản.
– Bước 4: Ký chứng nhận và nộp phí.
Người yêu cầu xuất trình giấy tờ là bản gốc để đối chiếu, sau khi đồng ý văn bản từ chối nhận di sản. Sau khi người yêu cầu ký vào từng trang của văn bản, thì chuyển bộ phận thu phí.
– Bước 5: Trả kết quả công chứng văn bản từ chối nhận di sản.
Bộ phận thu phí hoàn tất thủ tục thu phí, thù lao công chứng cũng như chi phí khác theo quy định. Người yêu cầu công chứng nhận lại văn bản từ chối nhận di sản có đóng dấu và đầy đủ hồ sơ.
Xem thêm: Địa chỉ văn phòng công chứng nhà nước tại TPHCM uy tín
Tóm lại, bài viết hôm nay chúng tôi chia sẻ những thông tin liên quan đến công chứng văn bản từ chối nhận di sản. Nếu còn vướng mắc, hay chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác. Các bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật qua tổng đài: 0799.2828.68 hoặc truy cập vào trang: https://luatdautu.vn/ để được giải đáp.
