Hiểu nhanh 50+ thuật ngữ trong chứng khoán cơ bản giúp bạn đọc bảng giá, hiểu thị trường và ra quyết định đầu tư chính xác hơn, thay vì mơ hồ chạy theo đám đông.
Hiểu cổ phiếu, trái phiếu để chọn đúng “chiếc vé” đầu tư
Hãy tưởng tượng, khi bạn mua cổ phiếu, bạn không chỉ mua một tờ giấy, mà là mua một phần của doanh nghiệp. Bạn trở thành cổ đông – người cùng chia sẻ lợi nhuận, rủi ro và cả quyền quyết định. Còn trái phiếu thì khác, bạn đang cho doanh nghiệp vay tiền, đổi lại là mức lãi cố định dù họ lãi hay lỗ.
Hiểu đơn giản: cổ phiếu là “cùng ăn cùng chịu”, trái phiếu là “cho vay lấy lời”. Và trong thế giới cổ phiếu, có những “tầng lớp” khác nhau:
- Blue chip – những ông lớn uy tín, trả cổ tức đều, ít rủi ro.
- Mid Cap – doanh nghiệp vừa, nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thử thách.
- Penny – giá rẻ, rủi ro cao, đôi khi lên như tên lửa rồi… rơi không phanh.
Hãy nhớ, “mệnh giá” chỉ là con số trên giấy (thường 10.000 đồng), còn “thị giá” là giá thật bạn phải trả trên sàn. Thị trường quyết định, không ai ấn định được.
Nơi tiền chuyển từ người thiếu hiểu biết sang người hiểu rõ
Khi bạn đặt chân lên sàn giao dịch chứng khoán, bạn đang bước vào “sân chơi” của hàng triệu người, nơi mỗi cú click chuột có thể đổi vận.
Nếu bạn là F0, xin chào mừng – bạn mới, nhưng không hề yếu thế. Vì chỉ cần bạn chịu học, bạn đã hơn khối người đầu tư mù mờ ngoài kia.
Trong các thuật ngữ trong chứng khoán bạn nên nắm là tính thanh khoản – tức khả năng mua bán nhanh mà không mất giá. Cổ phiếu thanh khoản cao giúp bạn ra vào thị trường dễ như… mua ly cà phê sáng.
Khi chỉ số VN-Index tăng, đó là thị trường Bò – ai cũng hồ hởi, tiền đổ vào như suối. Còn khi giá cổ phiếu lao dốc, đó là thị trường Gấu, nơi tâm lý hoảng loạn khiến nhiều người bán tháo. Hiểu chu kỳ này giúp bạn tránh bị cuốn theo cảm xúc.
Và nếu bạn nghe thấy cụm từ IPO – đó là lúc doanh nghiệp “lên sàn”, mở cửa cho nhà đầu tư mua cổ phiếu lần đầu. Sau đó, cổ phiếu sẽ được tự do giao dịch, và vốn hóa thị trường (Market Cap) trở thành thước đo sức mạnh của công ty.
Học cách đọc giá, lệnh, và bảng điện “ngôn ngữ của tiền”
Đừng sợ bảng điện, nó không khó như bạn nghĩ. Chỉ cần biết một số các từ viết tắt thuật ngữ trong chứng khoán, bạn sẽ hiểu ngay chuyện gì đang diễn ra.
- Giá trần là mức cao nhất cổ phiếu có thể đạt trong ngày.
- Giá sàn là đáy của phiên – rơi thêm là dừng lại.
- Giá tham chiếu chính là điểm xuất phát để tính biên độ dao động.
Khi đặt lệnh, nếu bạn chọn lệnh giới hạn (LO), bạn chỉ mua bán ở giá bạn muốn hoặc tốt hơn. Còn lệnh thị trường (MP) là kiểu “mua ngay, không chờ”. Ngoài ra còn có lệnh ATO/ATC, dùng khi bạn muốn tranh vị trí đầu hoặc cuối phiên.
Hiểu luôn khái niệm T+1.5 – nghĩa là sau 1,5 ngày làm việc, tiền hoặc cổ phiếu mới về tài khoản. Nhiều F0 thiếu kiến thức này nên “bán hụt” hoặc “mua trễ”, mất cơ hội ngon.
Đòn bẩy, tâm lý và rủi ro dễ “vấp” nhất
Nghe giao dịch ký quỹ (Margin) có vẻ hấp dẫn: vay thêm tiền từ công ty chứng khoán để mua nhiều hơn. Nhưng nhớ nhé, lãi cao thì rủi ro cũng cao. Nếu giá cổ phiếu rớt, bạn sẽ bị “Call Margin” – buộc nộp thêm tiền. Không kịp? Xin lỗi, tài khoản sẽ bị bán giải chấp – cổ phiếu của bạn bị bán cưỡng bức để trả nợ.
Còn tâm lý? Hai chữ “FOMO” đã khiến bao nhà đầu tư “đu đỉnh” – sợ bỏ lỡ cơ hội, lao vào khi thị trường đang nóng. Nhưng đầu tư không phải chạy đua, mà là chơi lâu và chắc.
Nếu bạn thích cảm giác mạnh, có thể thử đầu tư lướt sóng (day trading) – mua bán ngắn hạn kiếm lời nhanh. Nhưng nếu bạn muốn bền vững, đầu tư giá trị – chọn doanh nghiệp tốt, giữ lâu dài – mới là con đường của những người thắng cuộc thật sự.
Phân tích khi bạn muốn nhìn thị trường bằng con mắt chuyên gia
Sau khi đã quen với thị trường, bạn sẽ nghe đến hai trường phái “thần thánh”: FA và TA.
- Phân tích cơ bản (FA): Đọc báo cáo tài chính, hiểu doanh nghiệp làm gì, lợi nhuận ra sao.
- Phân tích kỹ thuật (TA): Nhìn biểu đồ, đoán xu hướng, đọc “tâm lý đám đông” qua những con sóng giá.
Cả hai trường phái này đều quan trọng, FA giúp bạn chọn đúng doanh nghiệp, TA giúp bạn chọn đúng thời điểm. Hiểu thêm các thuật ngữ trong chứng khoán như vùng hỗ trợ, kháng cự, break hay nền giá sẽ giúp bạn đọc thị trường như dân chuyên, nhận biết khi nào cổ phiếu đang tích lũy và khi nào chuẩn bị bứt phá.
Đòn bẩy miễn phí nhưng mạnh nhất bạn có thể dùng
Thật ra, thất bại lớn nhất của F0 không phải vì ít vốn, mà là thiếu hiểu biết. Khi bạn hiểu thuật ngữ trong chứng khoán, bạn biết mình đang làm gì, bạn đọc bảng giá không còn thấy “toán học”, và bạn ra quyết định bằng lý trí thay vì cảm tính.
Thị trường luôn có sóng. Ai có kiến thức, người đó cưỡi sóng. Ai không học, sẽ bị sóng cuốn.
Mỗi thuật ngữ trong chứng khoán bạn học hôm nay chính là viên gạch nhỏ giúp bạn xây nên sự tự tin ngày mai. Không ai bắt bạn phải trở thành chuyên gia ngay, chỉ cần hiểu đúng và hành động từng bước.
Bạn không cần biết hết mọi thứ, chỉ cần hiểu thuật ngữ trong chứng khoán đủ để tự tin đặt lệnh đầu tiên. Thị trường chứng khoán không dành cho người đoán mò, mà cho người chịu học.
Bắt đầu ngay hôm nay – khám phá kiến thức đầu tư để hiểu sâu hơn, được hướng dẫn chi tiết và nhận tư vấn thực chiến từ chuyên gia.
